تاریخ استفاده از نور در معماری
تاریخ استفاده از نور در معماری را می توان در سبک های مختلف معماری جستجو کرد. از زمان باستان، استفاده از نور در معماری و بناها مورد توجه بوده است. در هر دوره تاریخی و هر سبک معماری، به شکلی از نور طبیعی در فضای داخلی استفاده شده است.
نور به عنوان عنصری مقدس
از دوران ما قبل تاريخ همواره اجسام نوراني كه تجسمي از يك شي زنده را در ذهن بيدار مي كردند توسط بشر مورد ستايش و احترام قرار مي گرفت و مشتاقانه برايشان جشن مي گرفتند و آن را عبادت كرده و مي پرستيدند.
در بسياري از فرهنگ ها خورشيد به عنوان منبع نور، عنصري خدايي محسوب مي شد. از نور در معماری اقوام و کشورهای مختلف به طور متفاوت استفاده شده و معماران نیز هرکدام تعاریفی از نور ارایه داده اند که به اختصار در جدول زیر بیان شده است.
نور در کلیساهای گوتیک، باروک و رنسانس
در کلیساهای سبک گوتیک، باروک و رنسانس چند نکته قابل ذکر است که با توجه به حضور نور و سبک معماری آنها، در معماري كليساي سبك گوتيك انسان احساس ناپايداري بنا مي كند، در معماري كليساي باروك انسان احساس مي كند كه همه چيز اين دنيا در خدمت آن جهان است و در معماري كليساي رنسانس بي توجه به اشكال گذشته، چشم از آسمان برداشته شده است و تعقل در مقابل ايمان قرار گرفته است.
مطلب مرتبط: نور در معماری مسیحیت
استفاده نور در سبک های مختلف معماری
در این قسمت از تاریخ استفاده از نور در معماری، سعی شده است دوره های تاریخی مختلف معماری و جایگاه نور در آن شرح داده شده و نمونه موردی از هرکدام از این سبک ها در قالب تصویر نشان داده شود.
دوره تاریخی |
ویژگی معماری و جایگاه نور در آن |
نمونه |
تصویر |
|
نور در معماری یونان | – امپراتوری را منحصر به خدا می دانستند
– ساخت معابد بدون توجه به فضاهای داخلی – قراردادن معابد در بالای تپه ها و کوه هابه منظور مقدس جلوه دادن در زیر نور |
معبد پارتنون | شماره 1 | |
نور در معماری روم | – توجه به فضاهای داخلی
– دارای الهامات قوی تری نسبت به موضوعات فضایی و حجمی نسبت به یونانیان بودند – ابتکار در ساخت باسیلیکا |
معبد پانتئون | شماره2 | |
نور در معماری قرون وسطی |
نور در معماری بیزانس | – مقدس شدن فضای داخل(کلیسا) پررنگ شدن معماری کلیسا
– طراحی فضای منبسط و حرکت در سمت عمودی – ایجاد صفحات نورانی و وسعت سطوح روشن |
کلیسای سن ویتاله
|
شماره3 |
مسجد ایاصوفیا |
شماره4 | |||
نور در معماری رومانسک | – ورود نور به داخل کلیسا محدود بوده و فضای داخل تاریک و مرموز بوده است.
– سمت دادن به انسان و هدایت او در فضا – فضای داخل احساس ترس توام با احترام |
کلیسای اشپایر |
شماره5 | |
نور در معماری گوتیک | – تداوم فضایی بین فضای داخل و خارج
– توجه به ارتفاع غیر معمول و هجوم زیاد نور به داخل – اتاق های کنگره ای کل، زمینه ساز عظیم ترین جلوه اتحاد بین نور و معماری شده – نور برای اولین بار هم نقش ساختاری و هم نقش تزئینی داشته است. – قرارگرفتن خداوند در اصل توجه و کلیسا تثیلی از بهشت(حاکمیت مطلق کلیسا) |
کلیسای نوتردام |
شماره6 | |
نور در معماری رنسانس |
نور در معماری رنسانس | – توازن منطقی و نظم دادن به فضا
– نور امری مقدس اما در کنترل آدمی – تاکید بیشتر بر پرسپکتیو نسبت به نور، افزایش تکنیک ساخت و سازماندهی فضا و ماهیت معنوی و متافیزیکی |
کلیسای سن پیترو |
شماره7 |
منور در عماری باروک | – درک تمامی دید فضایی به طور واحد
– گسترش استفاده از نور در فضاهایی به غیر از کلیسا |
کلیسای سن کارلو |
شماره8 | |
نور در معماری مدرن |
نور در معماری مدرن
|
– تحول در تولیدات صنعتی
– آزادشدن دیوارها از قید سازه کهن – آزاد شدن نور فارغ از محدودیت های سازه – ارتباط مطلق فضاهای داخلی و خارجی – بهره گیری از فناوری های استفاده از شیشه به جای دیوار |
خانه شیشه ای
|
شماره9 |
ویلا ساوا |
شماره10 | |||
نور در آثار لوکوربوزیه
|
وی معماری را بازی شکوهمند حجم هایی می داند که در زیر نور با یکدیگر درآمیخته می شوند |
کلیسای رونشان |
شماره11 | |
نور در آثار لویی کان
|
وی تاکید بر نور طبیعی داشت که به فضای داخل، هستی، هویت و احساس می بخشد. |
موزه هنر کیمبل |
شماره12 | |
نور در آثار تادائو آندو | از دیدگاه وی، خلق یک فضای معماری، متمرکز کردن و تصفیه کردن انرژی نور است و نور به معماری قدرت و نیرو می دهد. |
کلیسای نور |
شماره13 |



























مطالب مرتبط: